متعلقات قالب‌بندی

معرفی تمامی تجهیزات قالب فلزی بتن

قالب بتن تعیین کننده شکل نهایی سازه و اجزای مختلف آن است. برای ساخت تمام سازه‌های بتنی از قالب‌های بتن استفاده می‌شود. قالب بتن وسیله‌‌ای است موقتی یا دائم که در ساخت سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بتن تازه را تا رسیدن به مقاومت کافی در خود نگه می‌دارد. استفاده از این قالب‌ها علاوه بر شکل‌دهی به بتن، جهت جلوگیری از ترک خوردن و شکستن آن نیز ضروری است.

مهم‌ترین تجهیزات، اتصالات و متعلقات قالب‌‌های فلزی

از آنجا که قالب‌های فلزی نسبت به سایر قالب‌ها استحکام بیشتری دارند و می‌توان آن‌‍‌ها را در دفعات بیشتر به کار گرفت، آشنایی با تجهیزات و اتصالات آن‌ها نیز ضروری است. مهم‌ترین تجهیزات و اتصالات در قالب‌بندی عبارت اند از: براکت، بلت، واشر، واشر دو لوله، واشر تخت (کاس)، مهره خروسکی، پین و گوه، کلمپس (بست قورباغه‌ای)، سولجر، گیره متوسط، گیره بلند، تمام رزوه، میان بولت، سکوی بتن ریزی، زیرپایی، لوله داربستی، شمع حمایتی، جک دو بازویی.

مهم‌ترین خصوصیتی که قالب بتن باید داشته باشد استحکام و پایداری آن است که رابطه مستقیمی با تجهیزات قالب‌بندی دارد. از این رو در اینجا به معرفی انواع تجهیزات قالب‌بندی می‌‌پردازیم.

براکت قالب‌بندی

اگر نیاز باشد قالب‌بندی و بتن‌ریزی در ارتفاع انجام شود نمی‌توان آن را در یک مرحله به اتمام رساند. در این صورت لازم است این کار در چند مرحله صورت گیرد، بنابراین از براکت استفاده می‌شود. براکت اقتصادی‌ترین روش برای قالب‌بندی در ارتفاع است که به عنوان سکویی پایدار و مستحکم در فرایند قالب‌بندی به کار برده می‌شود. با پایان یافتن هر مرحله می‌توان براکت را به راحتی باز و در ارتفاع بعدی مجددا نصب کرد. براکت خود شامل متعلقاتی است که شامل: مخروطی و بادامک براکت (که از جنس چدن نشکن هستند)، پیچ درونی براکت، پیچ بیرونی براکت است.

سولجر

نوعی پشت‌بند حمایتی است که برای مهار قالب‌های فلزی در مرحله بتن ریزی به کار گرفته می‌شود. و باعث افزایش سرعت قالب بندی، کاهش استهلاک پنل‌های کوچک و کاهش هزینه‌های دستمزد کارگران می‌شود.

به منظور مهار فشارهای هیدرواستاتیکی بتن به قالب، سولجر قالب بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه به وسیله بلت عصایی و واشر کاس و مهره بلت به لوله بسته می‌شود.

سکوی بتن ریزی

قطعه‌ای مثلثی شکل است که به آخرین ردیف لوله پشت‌بند افقی متصل می‌شود. این سکو به منظور حرکت در اطراف قالب، نظارت و بتن‌ریزی استفاده می‌شود و با نصب آن دیگر نیازی به داربست بندی در اطراف قالب نبوده و در نتیجه از شلوغی بی‌دلیل در اطراف قالب بندی جلوگیری می‌شود.

لازم به ذکر است این قطعه ایمنی کارگران در بالای سیستم قالب‌بندی در هنگام بتن ریزی را افزایش داده و عبور و مرور آن‌ها را نیز سهولت می‌بخشد.

جک سقفی

جک سقفی برای کفراژبندی در زیر سقف به کار گرفته می‌شود. و از لوله‌هایی سنگین که در بالای آن‌ها قسمتی صلیبی‌ شکل تعبیه ‌شده‌است، ساخته می‌شود. برای تعریف دقیق‌تر آن می‌توان گفت ابزاری است که می‌توانیم آن را به عنوان یک نگهدارنده تلقی کنیم. وظیفه آن نیز تحمل کردن باری است که از جانب سقف اعمال می‌شود.

زیرپایی فلزی و چوبی 

این محصول به منظور تامین ایمنی و تسلط اکیپ بتن ریز در حین کار و هنگام استفاده از ویبراتور جهت متراکم کردن بتن دیواره‌ها، به کار برده می‌شود.

لوله‌های داربستی

لوله‌های داربست در اندازه و ضخامت‌های مختلف ساخته شده و از نوع درزدار هستند.

مهره بولت خروسکی

اگر پشت‌بند قالب بتن از سولجر باشد این مهره، جهت مهار بولت همراه با واشر پشت بند سولجر يا همان واشر کاس (تخت) به کار می‌رود. دقت در انتخاب نوع مهره خروسکی بسیار حائز اهمیت است و به همین جهت توصیه می‌شود از مهره‌هایی استفاده شود که جنس آن‌ها از چدن نشکن باشد. چرا که مهره‌های چدنی دارای ضریب ایمنی بالایی هستند. مهره خروسکی یا wing nut دارای دو زائده به شکل بال است که برای مهار کردن پیچ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واشر دو لوله

در صورتی که بتن ریزی در ارتفاع کمتر از دو متر انجام شود به جای سولجر از دو لوله جهت پشت بند قالب استفاده می‌شود. در این مواقع وظیفه واشر دو لوله، مهار بولت است. نحوه کار به این صورت است که بولت از میان واشر عبور می‌کند و مهره خروسکی از پشت واشر پیچ می‌شود.

رزوه و مهره جک از دیگر تجهیزات قالب‌بندی هستند که به انتهای لوله بیرونی جک سقفی جوش داده می‌شوند. بر روی لوله درونی جک سقفی سوراخ هایی وجود دارد که به کمک این سوراخ ها می‌توان ارتفاع جک را تنظیم کرد.

کلمپس (بست قورباغه‌ای)

زمانی که بخواهید اتصال محکم‌تری بین پنل‌های قالب فلزی بتن برقرار کنید بهتر است از کلمپس یا بست قورباغه‌‌ای استفاده شود. معمولا این نوع اتصال در قالب‌های به کار می‌رود.

پین و گوه

از جمله مهم‌ترین تجهیزات قالب‌بندی است که برای اتصال پانل‌های قالب بتن به يکديگر از آن استفاده می‌شود. به این صورت که هر چه ضخامت این قطعه بیشتر باشد اتصال بین قالب‌های بتن محکم‌تر می‌شود.

بولت تمام رزوه

به منظور اتصال دو قالب فلزی بتن که روبه روی هم قرار دارند به کار برده می‌شود. این قطعه پس از بتن ریزی نیز مجددا قابل استفاده است.

گیره‌های قالب‌بندی

این گیره‌ها شامل گیره متوسط و گیره بلند است و پیچی در آن‌ها تعبیه شده که سبب سفت و محکم کردن اتصال می‌شود.

انواع گیره‌های قالب‌بندی را می‌توان به سه دسته تقسیم‌بندی کرد که عبارت اند از:

گیره لوله به قالب (گیره متوسط)

زمانی از گیره متوسط استفاده می‌کنیم که پشت بند لوله باشد. قلاب گیره متوسط در سوراخ‌های لبه قالب بتن قرار گرفته و با سفت کردن پیچ تعبیه شده روی آن، گیره به لوله محکم می‌شود.

گیره بلند

زمانی که از ناودانی یا لوله به عنوان پشت بند قائم استفاده شود باید از گیره بلند استفاده کرد.

گیره لوله به لوله

از گیره دو لوله برای اتصال دو لوله (موازی یا عمود برهم) استفاده می‌شود. از لحاظ شکل مشابه گیره بلند بوده ولی دارای قلاب‌های کشیده‌تر و با انحنای مناسب برای جا گرفتن لوله در داخل آن است.

واشر کاس (واشر تخت)

زمانی که از سولجر در پشت‌بند قالب استفاده شود، واشر کاس به کار برده می‌شود.

میان بلت آب‌بند فنری

میان بولت فنری دارای دو قسمت فنری در ابتدا و انتهای خود و همچنین یک پولکی گرد برای آببندی در قسمت وسط خود است که این ویژگی مانع عبور آب از حفره می‌شود.

بولت

بولت‌ها از متعلقات قالب‌بندی به شمار می‌روند که نوعي بست از جنس ميلگرد و به طول‌های مختلف است كه برای متصل کردن صفحه زير ستون و فونداسيون مورد استفاده قرار می‌گيرند و انواع مخلفی نیز دارند.

جمع‌بندی

بتن‌ریزی یکی از مهم‌ترین و در عین حال حساس‌ترین پروسه‌ها در روند ساختمان‌سازی و ساخت سازه‌های مختلف به شمار می‌رود و طی چندین مرحله شامل (قالب‌بندی)، اختلاط، انتقال، ریختن، تراکم، پرداخت و عمل آوری انجام می‌شود. از این رو آشنایی با انواع قالب و تجهیزات و متعلقات این فرایند امری ضروری و مهم است و شناخت آن‌ها به شما کمک می‌کند تا پروژه‌های ساخت و ساز را به بهترین شکل و اصولی‌ترین روش ممکن به پایان برسانید.